TẠI SAO TỐI GIẢN LỜI THOẠI LẠI HIỆU QUẢ
Bước đầu tiên để giúp bạn viết lời thoại hay trong phim là tối giản lời thoại. Hành động có thể nói lên nhiều hơn là lời nói. Khi được yêu cầu viết thoại sao cho giống ngoài đời thực, chúng ta sẽ nhanh chóng thấy rằng con người nhận ra cảm xúc của người khác chủ yếu thông qua các hành động bên ngoài và phản ứng của cơ thể.
Nếu tức giận, đa số mọi người không nói thẳng ra là người đó đang tức giận và lý do là tại sao. Thay vào đó, họ giận dỗi, nhìn tránh đi, lắc đầu, trốn tránh, hoặc phản ứng bằng các biểu hiện thịnh nộ. Nếu buồn, đa số mọi người không nói thẳng ra là họ buồn và lý do tại sao. Thay vào đó, họ giận dỗi, nhìn xuống đất và không nói gì, chảy nước mắt, khóc, hoặc bỏ chạy.
Những lời thoại gượng gạo, ném luôn ý nghĩa vào khán giả là những lời thoại yếu kém. Không cần lời thoại thường là lựa chọn tốt nhất cho bạn. Chìa khóa để giúp bạn viết lời thoại hay cho kịch bản là tinh giản, cắt bỏ những lời thoại không cần thiết, thay vì phải sử dụng những câu đùa hoặc lời diễn thuyết tuy thú vị nhưng gượng gạo. Mục đích là để tìm phần đơn giản và mạnh mẽ, có khả năng nắm bắt tốt nhất bản chất của cảnh phim.
CÁC KỸ THUẬT VIẾT LỜI THOẠI ĐỂ CẢI THIỆN KỊCH BẢN
Để quá trình biên tập lại kịch bản diễn ra nhanh chóng và kịp yêu cầu công việc, bạn có thể thử ứng dụng các chiến lược đã được sử dụng bởi các nhà biên kịch sau đây khi viết lời thoại. Những kỹ thuật này có thể giúp bạn viết tốt hơn và nhanh hơn, đặc biệt là khi có giới hạn về thời gian chỉ có 4-8 tuần cho bản thảo đầu tiên. Các chiến lược này cũng hữu dụng nếu bạn viết kịch bản tự phát (spec script). Bạn sẽ có thêm thời gian tập trung vào câu chuyện và các diễn biến nhân vật thay vì tốn quá nhiều thời gian biên tập và chỉnh sửa.
1. Viết cảnh phim không có lời thoại
Phim là phương tiện thị giác. Sức mạnh của sự ám chỉ và ẩn ý trong lời thoại có thể hiệu quả hơn lời nói của nhân vật. Nhiều biên kịch chuyên nghiệp áp dụng điều này trong quá trình viết, thay vì chờ đến sau bản thảo đầu tiên rồi mới quay trở lại chỉnh sửa trong quá trình viết lại.
Để vươn tới mức độ chuyên nghiệp, đầu tiên, bạn phải buộc bản thân sáng tạo hơn trong từng cảnh phim bạn viết ra. Hãy viết cảnh phim không có lời thoại, chỉ có hành động. Bạn cần làm tốt nhất có thể để tập trung đẩy câu chuyện tiến lên thông qua hình ảnh và hành động thay vì dựa vào lời thoại.
Việc này không dễ dàng thực hiện. Một số cảnh phim thực sự đòi hỏi cần trình bày giữa các nhân vật. Tuy nhiên, khi bạn thử thách bản thân bằng cách đạt được ý đồ thông quả cảnh phim không có lời thoại, bạn đang cố gắng kể chuyện điện ảnh hơn.
4. Nếu cảnh phim cần lời thoại, hãy chỉ gói gọn trong 1-2 dòng
Khi bạn nhận ra rằng một cảnh phim cần thêm yếu tố lời thoại, hãy tự thử thách bản thân chỉ bằng một hoặc hai câu. Bạn cần tìm ra chất liệu thô, có khả năng thể hiện cô đọng cốt lõi của khoảnh khắc này. Hãy thử sử dụng ít lời thoại hết mức có thể, thông qua giảm số lượng câu trong từng cụm hội thoại hoặc dùng câu ngắn hơn (hoặc cả hai).
Chiến lược này giúp bạn tập trung vào viết một đến hai câu, thay vì chờ đến tận quá trình viết lại. Bạn sẽ tiết kiệm được thời gian, không cần phải cắt giảm lời thoại sau khi đã viết xong toàn bộ bản thảo. Hãy để chiến lược này trở thành một phần trong thói quen viết của bạn, nó sẽ trở thành bản năng và quá trình viết của bạn sẽ trở nên nhanh hơn.
Tham khảo
5. Bỏ các exposition (tạm dịch: Đoạn giải thích) không cần thiết
Vấn đề liên quan đến đoạn giải thích trong kịch bản là nhiều nhà biên kịch không biết về khái niệm này, dẫn đến bỏ qua hoặc sử dụng không đúng cách khi viết lời thoại.
Đoạn giải thích bao gồm các mảnh thông tin quan trọng, thường được tiết lộ với khán giả thông qua lời thoại để khán giả biết và hiểu diễn biến nhân vật và cốt truyện trong phim.
Những mảnh thông tin này thường tồn tại bên ngoài trần thuật trực tiếp. Do đó, rất khó thêm chúng vào câu chuyện và cốt truyện một cách trôi chảy mà không làm gián đoạn động lượng của câu chuyện và nhân vật. Đây là một công cụ thiết yếu trong kể chuyện, đôi khi là cần thiết.
Đoạn exposition kém là như thế nào?
Biên kịch nên thể hiện chứ không nên kể lể (show don’t tell). Bạn không nên làm những điều sau trong kịch bản:
- Nhân vật nói về những sự kiện và thông tin, thay vì ta cho khán giả thấy thông qua kể chuyện trực tiếp.
- Khi nhân vật biết về thông tin then chốt thông qua việc tự đọc to lên trên báo hoặc từ màn hình máy tính.
- Khi biên kịch sử dụng bản tin trên TV hoặc radio để tiết lộ thông tin chi tiết về các yếu tố trong cốt truyện.
Các đoạn giải thích thường nhàm chán, lối mòn và thiếu kịch tính, không có hành động, hồi hộp, gieo, gặt, mở, thân, kết thuyết phục. Đây chỉ là sự ném thông tin ra khá lười biếng, làm chậm xuống động năng trong việc kể chuyện.
6. Làm thế nào để tránh viết đoạn giải thích (exposition) kém ?
Bước đầu tiên là bạn phải nhận thức được đoạn giải thích là gì và tại sao bạn cần. Nếu không cần cho câu chuyện, cốt truyện, và diễn biến của nhân vật, hãy bỏ đoạn đó đi. Nhưng nếu cần, bạn phải viết thật tốt.
- Trải mỏng các đoạn giải thích, không nên để quá dày đặc: Khi dùng độc thoại, cảnh kéo dài, trường đoạn, và những khoảnh khắc kém kịch tính có nhân vật đọc to thông tin lên (như phát thanh viên trên bản tin, radio), bạn đang để các lớp lang giải thích bị dày.
Có những cách để tận dụng các công cụ giải thích hiệu quả hơn, thường là thông qua cách giữ các đoạn này và thông tin đi kèm ngắn gọn, qua đó phù hợp để lồng ghép vào câu chuyện, diễn biến của nhân vật như những bước ngoặt, tiết lộ, gieo và gặt. Đừng để các đoạn giải thích dày đặc chỉ vì lo sợ rằng khán giả không nhận ra những thông tin. Bạn phải tin khán giả và người đọc kịch bản, tôn trọng rằng họ đã xem rất nhiều phim và phim truyền hình.
- Đưa đoạn giải thích vào với các khoảnh khắc và sự tiết lộ thuyết phục, lôi cuốn, bất ngờ: Dù Inception là một bộ phim rất hay, nhược điểm của phim là những đoạn giải thích dài dòng, khó hiểu về khoa học. Mặc dù vậy, kịch bản đã bù đắp cho nhược điểm này bằng cách ghép những đoạn giải thích dài cần thiết với các khoảnh khắc quan trọng trong kịch bản. Bên cạnh đó đạo diễn Christopher Nolan sử dụng hiệu quả hình ảnh bắt mắt nên các đoạn exposition thực sự hấp dẫn khán giả.
7. Để cho các nhân vật tranh cãi về đoạn giải thích
Xung đột là tất cả mọi thứ. Vấn đề của đoạn giải thích là chúng thiếu xung đột và chỉ có thông tin nhàm chán. Cách đơn giản để khắc phục vấn đề là tạo ra xung đột, bằng cách để cho ít nhất hai nhân vật phản ứng khác nhau với thông tin được tiết lộ. Nếu bạn không thể tạo dựng cách tốt hơn để chia sẻ đoạn giải thích, bạn nên để thông tin đó gây ra xung đột giữa ít nhất hai nhân vật.
Ví dụ: Trong phim Aliens, phần tiếp theo của phim Alien, nhà biên kịch vẫn cần tóm tắt các sự kiện trong bộ phim đầu tiên để cho khán giả chưa xem phần đầu phim hoặc không nhớ rõ. Ngoài ra, bộ phim cũng cần thêm thông tin để thiết lập không khí và bối cảnh nhiệm vụ mới của Ripley.
Nhóm biên kịch và đạo diễn James Cameron đã xử lý khéo léo bằng cách tạo ra xung đột giữa các nhân vật. Các lãnh đạo của công ti nghi ngờ câu chuyện của Ripley (thông tin), và cô ấy phải đấu tranh để truyền tải mối nguy hiểm đang xảy ra. Kịch bản tận dụng đoạn giải thích này để tạo ra các chủ đề và mâu thuẫn chính của toàn bộ phim (lòng tham đối đầu với lý trí, sự ngu dốt đối đầu với thực tế). Khán giả hiểu được sự bức xúc của nhân vật Ripley vì những gì cô đã chứng kiến và trải qua, đối lập với các lãnh đạo của công ty.
Nguồn: Screencraft
Tham khảo
_cr_150x98.jpg)
