Nhiều diễn viên phải dành hàng giờ trước gương để tập cười, quắc mắt hoặc rướn mày cho đến khi hoàn hảo, vv… Tuy nhiên, có nhiều lớp lang biểu cảm trên gương mặt. Diễn viên có thể sử dụng những cách tinh tế để làm nên thành công trong diễn xuất của họ.
Đây là những biểu cảm cực nhỏ (microexpression) và đòi hỏi nhiều thử thách khi tập dượt.
Những biểu cảm cực nhỏ là những chuyển động tinh tế, vô thức mà gương mặt thực hiện khi cảm xúc của chúng ta bộc lộ thông qua những biểu hiện cơ thể. Đây là lý do tại sao mọi người có thể nhận ra cảm xúc của bạn ngay cả khi bạn chưa nói gì. Những biểu cảm cực nhỏ thường là không cố ý. Vì vậy nên chúng rất khó hoặc thậm chí là không thể giả được.
Những biểu cảm này đến từ cảm xúc chúng ta trải qua vào một thời gian cụ thể nhiều hơn là đến từ kiểm soát cơ. Để làm chủ, đầu tiên diễn viên phải tạo ra một mối liên kết với những cảm xúc thật của nhân vật.
Mặc dù có vô vàn cách cảm xúc có thể xuất hiện trên gương mặt, sau đây là 7 loại biểu cảm cực nhỏ: Ghê tởm, Giận dữ, Sợ hãi, U buồn, Ngạc nhiên, Khinh thường, Hạnh phúc. Tất nhiên, có rất nhiều sắc thái khác nhau trong mỗi loại cảm xúc này.
Làm chủ những biểu cảm cực nhỏ là yếu tố thiết yếu để giúp bạn thể hiện nhân vật đến mức mà khán giả quên rằng họ đang xem diễn viên đang diễn. Diễn xuất tự nhiên dựa vào cảm xúc trong khoảnh khắc của nhân vật thay vì tập trung vào thể hiện một biểu cảm cực nhỏ.
Nếu diễn viên thực sự có thể cảm nhận được những cảm xúc của nhân vật, các biểu cảm cực nhỏ sẽ diễn ra một cách tự nhiên.
Mặc dù những biểu cảm cực nhỏ có thể nâng tầm thêm chiều sâu cho diễn xuất, diễn viên đôi khi sẽ gặp phải rủi ro do nhấn mạnh quá đà khi chuẩn bị cho vai diễn. Các diễn viên cần ưu tiên tính xác thực và sự thật của cảm xúc, đến từ kết nối với những gốc rễ cảm xúc của nhân vật từ bên trong. Nói cách khác, diễn viên cần nhìn vào bên trong chính họ thay vì tìm cách hiểu nhân vật từ một góc nhìn bên ngoài.
Giống như châm ngôn quen thuộc thường nói, diễn xuất là phản ứng. Câu châm ngôn này có nhiều ý nghĩa, nhưng đặc biệt đúng với các biểu cảm cực nhỏ. Mặc dù đa số kịch bản chỉ dẫn lời nói và các hành động lớn hơn của nhân vật nhưng các biểu cảm cực nhỏ có thể đặc biệt hữu ích khi cần truyền đạt quá trình nội tại trong nhân vật khi nhận được một thông tin mới. Ví dụ, hãy nghĩ đến sự thay đổi trong các biểu cảm và ngôn ngữ cơ thể của Keira Knightley khi cô dần dần nhận ra động cơ đằng sau đoạn video quay đám cưới của người bạn thân nhất của chồng (Love Actually).
Hoặc, một ví dụ khác là cuối phim The Graduate, sau khi Ben (Dustin Hoffman) và Elaine (Katharine Ross) chạy trốn khỏi đám cưới và lên xe buýt. Không cần lời nói nào, gương mặt hai diễn viên thay đổi từ phấn chấn sang lo lắng khi họ nghĩ đến hậu quả của những gì họ đã lựa chọn.
Biểu cảm cực nhỏ cũng có thể đưa ra ý ngầm quan trọng của một cảnh, tạo ra thêm ý nghĩa cho kịch bản phim, vượt ra ngoài những gì bề mặt từ ngữ truyền tải. Ví dụ: Nhân vật Chris Washington của Daniel Kaluuya trong phim Get Out. Chris cố gắng tạo ấn tượng tích cực với gia đình và bạn bè của bạn gái, nhưng anh trở nên ngày càng không thoải mái bởi cách họ đối xử với anh. Bề ngoài, anh tỏ ra hoàn toàn dễ mến, nhưng những biểu cảm cực nhỏ thể hiện sự khó chịu tăng dần.
Đối với mỗi ví dụ trên, các biểu cảm cực nhỏ là một phần tinh tế và thiết yếu của diễn xuất, giúp khán giả đồng vọng cùng trải nghiệm cảm xúc của nhân vật mặc dù nhân vật chưa từng nói trực tiếp với khán giả về cảm xúc của họ.
Ngay khi bạn bắt đầu nghĩ về những biểu cảm cực nhỏ trong diễn xuất, bạn sẽ phải đối mặt với rủi ro thể hiện quá đà, làm cho nhân vật kém thuyết phục hơn. Sau đây là một vài mẹo hoặc kỹ thuật để thể hiện những biểu cảm cực nhỏ chân thật trong diễn xuất.
- Đón nhận khoảnh khắc: Nghĩ cụ thể về biểu cảm cực nhỏ sẽ không giúp ích cho bạn. Thay vào đó, diễn viên nên tập sống trong cảm xúc của một cảnh. Những biểu cảm cực nhỏ sẽ đến một cách tự nhiên. Tập trung vào việc hiện diện trọn vẹn trong khoảnh khắc, thay vì cố gắng kiểm soát những biểu đạt cực nhỏ một cách có ý thức, diễn viên nên đắm chìm bản thân vào trong những cảm xúc của nhân vật và để các phản ứng và biểu đạt thật đến một cách tự nhiên.
- Tích hợp các bài tập chánh niệm vào quá trình chuẩn bị: “Chánh niệm giúp tập dượt và mời gọi cảm xúc của nhân vật đến cơ thể của người diễn viên, do đó có thể góp phần tạo nên diễn xuất chân thật… Bằng cách hiểu hành trình cảm xúc của nhân vật trong cơ thể mình, diễn viên có thể biểu đạt những cảm xúc trong cảnh phim một cách dễ dàng.
- Học Phân tích Chuyển động Laban (Laban Movement Analysis/LMA): Đây là một phương pháp sử dụng chủ yếu trong cộng đồng nhảy để giúp phân tích và hiểu chuyển động con người. Tuy nhiên, diễn viên có thể học được nhiều điều từ phương pháp này để hỗ trợ hóa thân thành nhân vật. Ứng dụng LMA trong quá trình chuẩn bị vai diễn có thể giúp bạn nội tâm hóa cách nhân vật giữ yên và chuyển động cơ thể, dẫn đến một diễn xuất toàn diện hơn.
- Biểu cảm cực nhỏ có thể không cố tình và do đó không thể hoàn hảo được. Nhưng điều này không có nghĩa là diễn viên không nên tập dượt trong quá trình chuẩn bị. Không những thế, ngược lại, chính vì không cố tình biểu cảm cực nhỏ, diễn viên cần chuẩn bị đầy đủ để có thể đắm chìm hoàn toàn vào nhân vật, dẫn đến những biểu cảm cực nhỏ chân thật.
- Chìa khóa của quá trình chuẩn bị cảm xúc là phân tích nhân vật và kịch bản kỹ lưỡng. Diễn viên cần chuẩn bị đủ để trải nghiệm hành trình cảm xúc của nhân vật như của chính bản thân mình. “Câu hỏi tốt nhất không phải là nhân vật sẽ cảm thấy như thế nào”, mà là “Nếu tôi là người gặp phải những hoàn cảnh này, tôi sẽ cảm thấy như thế nào dưới ảnh hưởng của những hoàn cảnh đó?”
Đây là công việc cực kỳ mang tính cá nhân. Những biểu cảm cực nhỏ không cố tình của tất cả mọi người khi phản ứng với một cảm xúc nào đó đều là biểu cảm độc đáo của riêng người đó. Bất kỳ ai cũng có thể giả bộ, nhưng chỉ có bạn mới có thể tạo ra những biểu cảm cực nhỏ chân thật với chính bạn, và rộng hơn là chân thật với nhân vật của bạn.
_cr_150x98.jpg)
