Phim Tài Liệu trực tiếp là gì?

Đề tài làm phim của điện ảnh trực tiếp là những gì đang diễn ra mà cuộc sống ghi nhận, thậm chí những thứ “xộc xệch” của đời sống cũng là chất liệu quý, xảy ra hằng ngày kèm theo những thay đổi, sự xung đột giữa truyền thống và hiện tại…

Đạo diễn Đoàn Hồng Lê – tác giả của 2 bộ phim tài liệu “Đường xa” và “Đất đai thuộc về ai?” - là người có nhiều kinh nghiệm trong làm phim tài liệu theo phong cách điện ảnh trực tiếp khi chị tham gia khóa đào tạo làm phim do Hiệp hội Điện ảnh Varan (còn gọi là Atelier Varan, thành lập năm 1981 tại Pháp) phối hợp với Hãng phim Tài liệu Trung ương tổ chức tại Việt Nam từ năm 2004 dành cho các học viên ngành truyền hình hoặc điện ảnh. Theo chị, những bộ phim tài liệu này muốn thực hiện phải bỏ công nhiều hơn, từ tìm hiểu để xây dựng đề tài đến khảo sát nhân vật; muốn làm được điều đó phải đi nhiều hơn, trò chuyện (chứ không hướng dẫn) với nhân vật nhiều hơn để họ không cảm thấy sự có mặt của máy quay phim; đôi khi đạo diễn đã hoàn thành kịch bản nhưng tùy vào hiện thực, kịch bản phải thay đổi theo hướng mở hơn đủ để chấp nhận theo hiện thực. Lúc đó tư duy của đạo diễn cũng tự do hơn, không gò ép một chiều, chú trọng cả thông tin và cảm xúc của nhân vật. Khi bộ phim kể được điều gì đó ẩn đằng sau hiện thực, tức là điều mà nhân vật thực sự nghĩ đến (thế giới bên trong của nhân vật) chứ không phải là nhân vật làm gì, tức đạo diễn đã khai thác được chiều sâu vấn đề, muốn gửi gắm đến khán giả, lúc đó mới có thể gọi là một bộ phim thành công.



Chấp nhận làm phim này là chấp nhận sự thử nghiệm và trải nghiệm. Đạo diễn phải đặt những câu hỏi nhẹ nhàng, đồng cảm, và tùy thuộc vào diễn biến sự việc hay tính cách nhân vật, đôi khi cần cả những câu hỏi “xoáy” để nhân vật thể hiện tất cả những điều họ nghĩ tới. Muốn làm được điều đó, đạo diễn phải thể hiện tất cả tài năng của mình để nhân vật nhập vào không khí câu chuyện, lúc đó nhân vật thể hiện được chiều sâu nội tâm hơn kiểu sắp đặt của các phim tài liệu làm theo cách truyền thống. Ở đây, nếu đạo diễn chọn được những nhân vật cá tính, phim sẽ rất sống động. Riêng với người xem, điện ảnh trực tiếp giúp khơi gợi suy nghĩ cảm xúc, có những đoạn phim cần đẩy nhanh, có những đoạn chậm, nấn ná, và lời bình trong phim rất ít, hoàn toàn không định hướng cho người xem.

Thế nhưng, trên sóng truyền hình hiện nay vẫn vắng bóng những bộ phim điện ảnh trực tiếp. Bởi các đài truyền hình có chỉ tiêu sản xuất và phát sóng riêng, được lên kế hoạch từ trước, phim ở ngoài rất khó chen vào. Một lý do nữa là khán giả chưa sẵn sàng tiếp nhận một thể loại phim có tiết tấu nhanh và buộc họ phải suy nghĩ về nó nhiều như vậy.

Lớp học làm phim Tài Liệu tại trung tâm TPD là cơ hội để các bạn trẻ tiếp cận tìm hiểu và thử sức với mình với thể loại phim Tài Liệu này.



Chương trình học được thiết kế cho những người chưa có hoặc có ít kinh nghiệm về làm phim trước đó. Lớp học tập trung giới thiệu những kiến thức cơ bản về quá trình thực hiện một bộ phim tài liệu. Từ việc tìm đề tài, phát triển đề tài, khảo sát nhân vật, khảo sát bối cảnh, phỏng vấn, thực hiện cảnh quay, nghệ thuật đạo diễn phim tài liệu, kĩ thuật quay phim, thu thanh cho đến công đoạn hậu kì phim với chuẩn kĩ thuật số.

Thông qua những bài tập thực hành làm phim cùng với hoàn thành bộ phim cuối khóa với thời lượng vừa phải, học viên sẽ bước đầu làm quen với nghệ thuật kể chuyện bằng hình ảnh. Khuyến khích mỗi học viên có một tác phẩm riêng của mình với đề tài tự chọn, có sự hướng dẫn của giảng viên. Thời lượng từ 15 phút trở xuống.

Khóa học muốn đề cao sự thực hành, cho các bạn nhìn nhận thế giới quan, và những điều thú vị của của riêng các bạn thông qua việc làm phim. Không khí lớp học thoải mái, cởi mở, thân thiện, không gò bó, tạo điều kiện để người học tự do sáng tạo.
(Báo Đà Nẵng)