Tác giả/ tác gia (auteur) bắt nguồn từ một thuật ngữ tiếng Pháp. Auteur trong điện ảnh là một dạng đạo diễn có dấu ấn cá nhân mạnh mẽ đến mức bạn biết bộ phim là của đạo diễn đó mà không cần thấy tên họ trong phim. Họ là người sáng tác ra bộ phim. Các dấu ấn của đạo diễn này ở khắp nơi trong bộ phim.
Vì dạng điện ảnh này hàm ý đạo diễn có nhiều trách nhiệm, tầm ảnh hưởng hơn về chất lượng bộ phim so với những người khác tuy nhiên các thành viên khác như người dựng phim, đạo diễn hình ảnh… cũng đều là những nghệ sĩ có vai trò cực kì quan trọng, đôi khi có thể cứu bộ phim. Vì vậy, hãy đừng bỏ qua tác giả kỹ thuật của phim.
Mặc dù biên kịch là tác giả của kịch bản nhưng việc quy kết quả cuối cùng của một bộ phim cho biên kịch là chưa hợp lý. Các kịch bản của biên kịch thường được sửa lại bởi những người khác trước khi được đưa vào sản xuất. Các studio cũng có ảnh hưởng cực kì lớn lên bộ phim. Các nhà sản xuất có ảnh hưởng đến tất cả các yếu tố trong quá trình hình thành bộ phim.
Tác giả là đạo diễn khi phim có một giọng nói cá nhân lấn át. Tất nhiên là không phải mọi đạo diễn đều là tác giả. Họ phải phù hợp với một khuôn mẫu, quy chuẩn đặc biệt được đưa ra bởi lý thuyết tác gia (auteur theory). Qua thời gian, những chi tiết của lý thuyết tác giả này đã bị lãng quên.
Lý thuyết này có nguồn gốc bắt nguồn từ tạp chí điện ảnh Pháp Cahiers Du Cinema năm 1954. Từ “Cahiers” có nghĩa là “cuốn sách”. Đạo diễn huyền thoại Francoise Truffaut cùng các đồng nghiệp đã cố gắng thay đổi lại điện ảnh Pháp trước tình trạng thực tế lúc đó công nhận một số đạo diễn Mỹ Alfred Hitchcock và Howard Hawks như những kiểu mẫu cho tương lai điện ảnh. Hitchcock là một bậc thầy của các bộ phim giật gân hồi hộp. Hawk thì lại là một tác giả có thể thay đổi giữa nhiều thể loại phim khác nhau. Phim của các tác giả điện ảnh này đều có các ngôi sao lớn của Hollywood.
Tham khảo
Một số đạo diễn tác giả trong lịch sử điện ảnh bao gồm Billy Wilder và Quentin Tarantino còn vừa biên kịch, đạo diễn, và sản xuất phim của họ. Một số đạo diễn khác bao gồm: Peter Bogdanovich, Paddy Chayevsky, Woody Allen, Wes anderson, Chantal Akerman, Agnes Varda, Maya Deren, Luis Bunuel, Jean Cocteau, Raul Ruiz, Xavier Dolan, Stanley Kubrick, Jim Jarsmuch, Lars von Trier, Federico Felini, Bong Joon-ho, Kurosawa Akira, Lý An, Thái Minh Lượng, Pedro Almodóvar, Abbas Kiarostami, Jonas Mekas, vv…
Nhìn chung, chúng ta không nên quá khắt khe khi áp dụng thuật ngữ này. Mục tiêu cơ bản của lý thuyết tác giả là để vinh danh tài năng làm phim và nghệ sĩ làm phim. Tuy nhiên, chúng ta nên vinh danh sự đóng góp của những người khác trong đoàn một cách tương xứng. Trong một số trường hợp, họ còn có thể đã có nhiều đóng góp hơn những người đã nhận danh vọng, giải thưởng.
Tất nhiên là đạo diễn có rất nhiều ảnh hưởng lên phim của họ và họ không thể làm tất cả các thứ một mình. Đạo diễn, biên kịch, quay phim, dựng phim, người thu âm, diễn viên, vv… đều là những nghệ sĩ. Những nghệ sĩ tạo nên những tác phẩm tuyệt diệu. Đó chính là tinh thần của lý thuyết tác giả. Lý thuyết tác giả không được tạo ra để đề cao quyền lực phân cấp, mà để vinh danh những con người đam mê điện ảnh. Tác phẩm làm ra cần chinh phục khán giả và để lại một ấn tượng dài lâu, có ý nghĩa.
(Nguồn: Nofilmschool)
Tham khảo
