Ozu Yasujirō, cái tên gắn với kỷ nguyên vàng của điện ảnh Nhật Bản, người đã truyền cảm hứng cho các nhà làm phim và người yêu điện ảnh qua nhiều thế hệ. Cách tiếp cận của ông đối với việc kể chuyện, bố cục khung hình và phát triển nhân vật là một kho tàng các bài học quý giá để lại cho các đạo diễn trẻ.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu mười kỹ thuật có ảnh hưởng nhất của ông.
Việc Ozu sử dụng "ma" - negative space, hay không gian âm, trong các bố cục khung hình đã dạy chúng ta về sức mạnh của những gì KHÔNG được thể hiện. Các khung hình của ông thường có những không gian tuy trống trải nhưng thể hiện rất nhiều ý nghĩa, khuyến khích người xem tương tác sâu sắc hơn với cảnh quay.
Góc máy thấp đặc trưng của Ozu, thường ở ngang tầm mắt của một người đang ở tư thế ngồi, tạo ra một góc nhìn thân mật. Cách tiếp cận này như mời gọi khán giả bước vào thế giới của các nhân vật, khiến người xem có cảm giác như sống trong câu chuyện.
Các góc máy cao của ông ghi hình các tòa nhà, góc nhìn từ trên cao, và các cảnh quay phong cảnh tĩnh nhấn mạnh một thế giới thay đổi trước mắt chúng ta.
Trái ngược hoàn toàn với cách làm phim hiện đại, Ozu thường sử dụng máy quay tĩnh. Kỹ thuật này buộc người xem tập trung vào sự tinh tế trong diễn xuất và bố cục của mỗi khung hình.
Ông thường xuyên lồng ghép các cảnh "gối", là những cảnh chuyển rất ngắn về thiên nhiên, các vật dụng hàng ngày, hoặc bối cảnh, để tạo ra một khoảng dừng trong dòng chảy trong câu chuyện. Kỹ thuật này dành ra một khoảnh khắc ngắn để khán giả ngẫm nghĩ và nhấn mạnh vai trò của môi trường xung quanh trong câu chuyện.
Phong cách dựng phim của Ozu tạo điểm nhấn bởi sự tiết chế. Ông thường tránh các kỹ thuật dựng phim thông dụng như cắt chéo (cross-cutting), thay vào đó chọn những cú cắt thẳng (straight cuts) tạo ra mạch phim dễ hiểu, trầm lắng hơn.
Các bộ phim của Ozu Yasujirō thường xoay quanh cuộc sống hàng ngày và những câu chuyện đơn giản, nhưng chúng lại chạm đến những chủ đề sâu sắc như các mối quan hệ trong gia đình, dòng chảy của thời gian, và sự xung đột giữa truyền thống và hiện đại.
Ozu Yasujirō chỉ đạo diễn viên của mình thể hiện những diễn xuất nhẹ nhàng mà tinh tế, tin rằng sự tinh tế có thể truyền tải cảm xúc sâu sắc hiệu quả hơn kịch tính quá rõ ràng.
Những bối cảnh được thiết kế một cách tỉ mỉ của Ozu Yasujirō là một phần không thể thiếu trong cách kể chuyện của ông. Ông sắp xếp cẩn thận từng vật thể trong khung hình để phản ánh đời sống nội tâm của nhân vật và các chủ đề lớn hơn của bộ phim.
Đạo diễn Ozu Yasujirō dạy cho chúng ta vẻ đẹp của sự đơn giản trong các kể chuyện và bố cục trong từng khung hình. Các bộ phim của ông thường không có những cú plot twist hay những bối cảnh phim hoành tráng mà chúng thể hiện được câu chuyện muốn kể theo một cách đơn giản nhưng vẫn chứa đầy sức mạnh.
Ozu Yasujirō tôn trọng trí thông minh của khán giả, không bao giờ giải thích quá mức hay "đút cơm" cho câu chuyện. Ông tin vào khả năng của người xem tự mình ghép nối câu chuyện và tìm thấy ý nghĩa cá nhân trong đó.
Triết lý làm phim của Ozu Yasujirō vượt qua các giới hạn về thời gian và văn hóa, mang đến những bài học phổ quát cho các đạo diễn. Việc ông nhấn mạnh sự đơn giản, tinh tế và chiều sâu trong cuộc sống hàng ngày làm cho tác phẩm của ông trở thành một nguồn cảm hứng và học hỏi không ngừng.
_cr_150x98.jpg)
