CÁCH LÀM SHOT LIST DÀNH CHO PHIM TÀI LIỆU

Để làm shot list cho phim tài liệu, đầu tiên bạn cần biết ba loại cú máy cơ bản đầu tiên đó là toàn (wide), trung (medium) và cận (closeup). Nhưng trên thực tế, bạn cần biết ít nhất 6 loại cú máy để có thể kể chuyện bằng hình ảnh hiệu quả.

Shot list là một danh sách tất cả các cú máy bạn dự định sẽ quay trong một cảnh phim và cách bạn muốn quay cảnh này. Shot list bao gồm các thông tin như loại máy quay/ống kính, cú máy, góc máy, địa điểm, và chuyển động máy. Nhưng đối với phim tài liệu, shot list chỉ có thể “dự đoán” bạn sẽ quay gì vì quá trình làm phim tài liệu không thể đoán trước được. Shot list khi làm phim tài liệu sẽ giúp bạn lập dàn ý một danh sách những cú máy để bạn và người quay phim cần tập trung vào.

Nếu bạn không lên kế hoạch trước bằng shot list, bạn sẽ có thể dễ dàng bị cuốn vào hành động chính của câu chuyện và quên quay các chi tiết khác. Ví dụ: Nếu bạn làm một phim tài liệu người đánh cá, bạn có thể bị tập trung quá mức cần thiết vào việc quay nhân vật này đánh cá, làm việc, sống trên thuyền, và quên mất phần còn lại trong thế giới của người này. Nếu bạn chỉ tập trung vào hành động chính, câu chuyện bạn kể trên bàn dựng phim có thể bị đơn chiều, thiếu cảnh để kể.

Để có thể kể được một câu chuyện đa chiều, sinh động, bạn có thể ứng dụng 6 loại cú máy sau đây đối với phim tài liệu.

1. Cú máy thiết lập (establishing shot):

Đây là cú máy toàn của hành động chính (critical action). Cú máy này cho người xem biết địa điểm của cảnh phim diễn ra ở đâu. Bạn có thể quay nhiều đúp bằng các góc máy khác nhau. Mỗi góc máy có thể tạo ra một cảm xúc khác đối với tình huống mà nhân vật của bạn gặp phải.

2. Cú máy ghi lại hành động chính (critical action):

Các cú máy toàn, trung, cận của hành động quan trọng. Hãy luôn nhớ quay các đúp dài (long take) để ghi lại được nhiều thông tin hết mức có thể.

3. Cú máy phản ứng (reaction shot):

Đây thường là các cú máy cận ghi lại phản ứng từ các nhân vật khác nhau. Hãy đảm bảo là bạn chỉ quay những phản ứng tương ứng với hành động chính.

4. Cú máy thiết lập thứ yếu (secondary establishing shot):

Đây là những cú máy toàn và trung của địa điểm mà có thể bao gồm hoặc không bao gồm hành động chính. Các cú máy thiết lập đa dạng có thể được dựng cùng để dẫn chuyện khi bạn muốn nối giữa các cảnh với nhau.

Tham khảo

5. Cú máy chuyển tiếp/dẫn chuyện (segue/ lead-in shot):

Đây là những hành động quan trọng thứ ba, diễn ra xung quanh hành động chính. Nói cách khác, đây không phải là tâm điểm, nhưng vẫn thú vị. Một số ví dụ về cú máy chuyển tiếp là các nhân vật thực hiện hoạt động hàng ngày của họ, nói chuyện với hàng xóm, đi dạo, vv… Các cú máy này là những mảnh ghép của một bức tranh không nhất thiết đòi hỏi sự chú ý, nhưng vẫn đóng góp vào câu chuyện.

6. Cú máy chi tiết (detail shot):

Đây là các cú máy cận của những vật thể trong cảnh phim. Chúng kể cho khán giả biết loại không gian trong cảnh là như thế nào? Không gian này an toàn? Quanh co? Buồn bã? Hãy tìm những manh mối bằng hình ảnh.

(Nguồn: Desktop Documentary)

Tham khảo